Νέες εξελίξεις στο δίκαιο των συμβάσεων εμπορικής αντιπροσωπείας και διανομής
Του Δρ. Δημητρίου Β. Κουτσούκη *
1. Με νομοθετική παρέμβαση το Υπουργείο Ανάπτυξης ξεκαθάρισε το τοπίο στις συμβάσεις εμπορικής αντιπροσωπείας και διανομής ακολουθώντας τις τελευταίες νομολογιακές εξελίξεις.
2. Είχε δημιουργηθεί μέγα ζήτημα αν οι εμπορικοί αντιπρόσωποι δικαιούνται αποζημίωση πελατείας και άλλα δικαιώματα (διαφυγόντα κέρδη κ.λ.π) όταν η σύμβαση συνάπτεται άτυπα, χωρίς δηλαδή να τηρηθεί ο έγγραφος τύπος. Με βάση την πρόσφατη νομολογία του Αρείου Πάγου το θέμα λύθηκε υπέρ της άποψης ότι δεν είναι αναγκαία η τήρηση του έγγραφου τύπου για την εφαρμογή του Π.Δ. 219/91.
3. Την ορθή αυτή άποψη επιβεβαιώνει και η τελευταία νομοθετική ρύθμιση του άρθρου 14 παρ. 3 του μόλις ψηφισθέντος Ν. 3557/2007 (ΦΕΚ 100 Α) που άρχισε να ισχύει από 14-5-07 το οποίο τροποποιεί το άρθρο 8 παρ. 1 του ΠΔ 219/1991 «περί εμπορικών αντιπροσώπων» και ορίζει ότι «Για την εφαρμογή του παρόντος προεδρικού διατάγματος δεν απαιτείται η τήρηση έγγραφου τύπου». Η νομοθετική αυτή παρέμβαση ενόψει της παραπάνω νομολογίας του Αρείου Πάγου έχει διασαφηνιστικό και επιβεβαιωτικό χαρακτήρα.
4. Έτσι δικαίωμα αποζημίωσης δεν έχουν μόνο οι εμπορικοί αντιπρόσωποι των οποίων οι συμβάσεις θα συναφθούν μετά την ισχύ της παραπάνω διάταξης (από 14-5-07) αλλά και οι εμπορικοί αντιπρόσωποι με ισχύουσες (παλιές άτυπες) συμβάσεις με βάση την παραπάνω νομολογία του Αρείου Πάγου.
5. Παραπέρα με την νομοθετική ρύθμιση επεκτάθηκαν τα δικαιώματα αποζημίωσης και στους εμπορικούς αντιπροσώπους παροχής υπηρεσιών (ταξιδιωτικούς πράκτορες, ασφαλιστικούς και τραπεζιτικούς πράκτορες, πράκτορες ταχυμεταφορών). Να σημειωθεί ότι η ρύθμιση και πάλι ακολούθησε τις νομολογιακές εξελίξεις και λύσεις που δέχθηκαν την αναλογική εφαρμογή του ΠΔ 219/1991 (που αφορά μόνο εμπορεύματα) και στις συμβάσεις εμπορικής αντιπροσωπείας παροχής υπηρεσιών.
6. Ακόμη τα δικαιώματα (αποζημίωση πελατείας κλπ.) του εμπορικού αντιπροσώπου έχουν, με βάση τη νέα ρύθμιση, αναλογικά και οι αποκλειστικοί διανομείς, εφόσον ως συνέπεια της σύμβασης αποκλειστικής διανομής ο διανομέας ενεργεί ως τμήμα της οργάνωσης του προμηθευτή (άρθρο 14 παρ. 4 Ν. 3557/2007). Να σημειωθεί ότι το θέμα αυτό λύθηκε πρόσφατα νομολογιακά (με αποφάσεις του Αρείου Πάγου) θετικά οπότε και η ρύθμιση αυτή έχει διασαφηνιστικό χαρακτήρα.. Δεν θα λείψουν όμως και τα προβλήματα ερμηνείας της άνω ρύθμισης, αφού η διάταξη δεν εξειδικεύει τα κριτήρια για την κρίση υπό ποιες προϋποθέσεις ο διανομέας ενεργεί ως τμήμα της οργάνωσης του προμηθευτή.
7. Αν και δεν αναφέρεται ρητά στη νέα ρύθμιση, τα δικαιώματα του εμπορικού αντιπροσώπου θα έχουν, αναλογικά και υπό τις παραπάνω προϋποθέσεις, και οι παραγγελιοδοχικοί αντιπρόσωποι, οι διανομείς συστημάτων επιλεκτικής διανομής (π.χ. στον τομέα της διανομής καινουργών αυτοκινήτων και παροχής επισκευαστικών υπηρεσιών και άλλων ειδών πολυτελείας και υψηλής τεχνικής) και οι δικαιοδόχος στις συμβάσεις δικαιόχρησης (franchising).
* Ο Δημήτριος Β. Κουτσούκης, είναι δικηγόρος στον ΄Αρειο Πάγο, διδάκτωρ Νομικής Πανεπιστημίου Goettingen Γερμανίας, ειδικός σε συμβάσεις εμπορικής αντιπροσωπείας και διανομής, σε ζητήματα αθέμιτου και ελεύθερου ανταγωνισμού (κοινοτικού και ελληνικού), και δικαίου αποζημιώσεων.
